Dość często zdarza się, że własność przysługuje kilku osobom jednocześnie. Jest to tzw. współwłasność, która polega na tym, że przedmiotem wspólnego prawa jest jedna rzecz ruchoma, nieruchomość lub inne prawo, a nie zespół różnych rzeczy.
Współwłasność może być zniesiona w każdym czasie, a uprawnienie do żądania zniesienia współwłasności ma każdy ze współwłaścicieli. Powyższe roszczenie, zgodnie z art. 220 Kodeksu cywilnego, nie ulega przedawnieniu.
Jak zatem można znieść współwłasność? Jest to możliwe zarówno w trybie umownym, jak i sądowym. W pierwszym z nich, zniesienie współwłasności następuje na mocy porozumienia stron. Jeżeli zaś strony nie dojdą do porozumienia co do faktu, sposobu ani innych istotnych kwestii dotyczących zniesienia, wtedy należy wystąpić z roszczeniem do sądu. W tym przypadku, zniesienie współwłasności następuje przez postanowienie sądu wydane w trybie nieprocesowym.
Sposoby zniesienia współwłasności
Znieść współwłasności, można na trzy różne sposoby (zarówno w trybie umownym, jak i sądowym). Są one następujące:
- przez fizyczny podział rzeczy wspólnej pomiędzy wszystkich współwłaścicieli lub pomiędzy niektórych spośród nich;
- przez przyznanie całej rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych;
- przez sprzedaż rzeczy wspólnej i podział między współwłaścicieli uzyskanej sumy.
Odnośnie pkt. 1 – dokonać podziału fizycznego można tylko rzeczy podzielnej np. podział nieruchomości gruntowej, lokalowej. Podział fizyczny rzeczy nie może być sprzeczny z ustawą lub społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo gdyby pociągał za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.
Odnośnie pkt. 2 – przyznanie rzeczy na własność jednemu ze współwłaścicieli następuje gdy jest niemożliwe zastosowanie podziału fizycznego rzeczy. Rzecz wspólną przyznaje się w całości jednemu ze współwłaścicieli na wyłączność, z obowiązkiem spłaty pozostałych współwłaścicieli. Kwestia ta jest niejednokrotnie trudna do rozstrzygnięcia.
Odnośnie pkt. 3 – jest to tzw. podział cywilny. Polega on na sprzedaż rzeczy wspólnej i podział uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów każdego ze współwłaścicieli. Niniejszą sprzedaż zarządza się, gdy nie ma możliwości dokonania podziału w naturze i nie ma przesłanek do przyznania rzeczy na wyłączną własność któremukolwiek ze współwłaścicieli.
Opłaty sądowe z tytułu zniesienia współwłasności
Decydując się na zniesienie współwłasności, zarówno w trybie umownym, jak i sądowym, należy liczyć się z kosztami. Opłata od zgodnego wniosku o zniesienie współwłasności wynosi 300 zł, w przypadku zaś wystąpienia nieporozumień, gdzie sporne kwestie będzie musiał rozstrzygnąć sąd – opłata od wniosku wynosi 1000 zł.
Autorem wpisu jest apl. adw. Eliza Błachnio – Matyska