Niekiedy zdarza się, iż komornik w trakcie prowadzonych czynności egzekucyjne zajmuje rzeczy, które nie należą do dłużnika, lecz osobie trzeciej. Podręcznikowym przykładem będzie zajęcie przez komornika rzeczy, które są we władaniu dłużnika na podstawie umowy najmu lokalu mieszkalnego, należącego i umeblowanego przez wynajmującego. W takiej sytuacji osoba trzecia (w naszym przykładzie wynajmujący), której prawa zostały naruszone w toku prowadzonej egzekucji może złożyć pozew o zwolnienie od egzekucji zajętych przedmiotów.
Pozew o zwolnienie zajętych przedmiotów od egzekucji wnosi się do sądu, w którego okręgu prowadzi się egzekucję w terminie miesiąca od dnia dowiedzenia się o naruszeniu prawa (art. 843 k.p.c. w zw. z art. 841 § 3 k.p.c.). W tym miejscu wskazać należy, iż ww. termin jest terminem prawa materialnego i nie podlega przywróceniu, a uchybienie mu skutkuje oddaleniem powództwa. Jednocześnie wskazać należy, iż wniesienie powództwa o zwolnienie od egzekucji powinno być poprzedzone wezwaniem wierzyciela do zwolnienia zajętych przedmiotów od egzekucji. Uzasadnione jest to tym, iż w ten sposób osoba trzecia nie naraża się na konieczność ponoszenia kosztów sądowych w przypadku uznania przez wierzyciela powództwa przy pierwszej czynności (art. 101 k.p.c.)
Kiedy małżonek jest osobą trzecią w rozumieniu art. 841 k.p.c. i może wnieść pozew o zwolnienie od egzekucji?
Małżonek dłużnika jest legitymowany do wytoczenia powództwa o zwolnienie od egzekucji, jeżeli nie jest wymieniony w tytule wykonawczym i nie toczy się przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne, w którym doszło do zajęcia przedmiotu naruszającego jego prawa (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 31 sierpnia 2010 roku w sprawie I ACa 530/10, publ. Legalis). Natomiast małżonkowi dłużnika, przeciwko któremu została już nadana klauzula wykonalności z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową, nie przysługuje powództwo o zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2014 roku w sprawie IV CSK 240/13, publ. Legalis).
Na koniec warto wskazać, iż w przypadku dokonania przez komornika sprzedaży zajętych przedmiotów powód, będący osobą trzecią w rozumieniu art. 841 k.p.c. może zmienić swoje roszczenie na żądanie zwolnienia od egzekucji kwoty pieniężnej uzyskanej ze sprzedaży (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2007 roku w sprawie IV CSK 271/07, publ. Legalis).