Opodatkowanie wkładów w spółce z o.o.

Obowiązek wniesienia wkładów do spółki z ograniczoną odpowiedzialną spoczywa na każdym wspólniku przystępującym do spółki. Wkłady te mogą przybrać postać pieniężną lub niepieniężną (tzw. aport), przy czym w stosunku do tych ostatnich kodeks spółek handlowych przewiduje dodatkowe wymogi formalne. Podejmując decyzję co będzie przedmiotem wkładu należy wziąć także pod uwagę aspekt podatkowy i opodatkowanie wkładów w spółce z .o.o., albowiem powstanie ewentualnego obowiązku podatkowego uzależnione jest co do zasady od tego co jest przedmiotem wkładu.

I tak wniesienie wkładu pieniężnego jest neutralne podatkowo zarówno dla spółki, jak i wspólnika, gdyż po stronie spółki nie stanowią one przychodu, zaś po stronie wspólnika wydatki poniesione przez niego na objęcie tych udziałów do momentu ich zbycia nie stanowią u niego kosztów przychodów. Natomiast przy wkładach niepieniężnych powstanie ewentualnego obowiązku podatkowego uzależnione jest od przedmiotu wkładu niepieniężnego, a mianowicie czy aport stanowi przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część czy też do spółki wnoszone są inne składniki majątkowe nie posiadające cech zorganizowanego zespołu składników niematerialnych i materialnych.

Zatem dla celów podatkowych ważne jest prawidłowe ustalenie czy wnoszony przez nas aport stanowi zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej, tj. przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ k.c. lub jego część. W tym miejscu wskazać należy, że przedsiębiorstwo stanowi minimum dóbr, środków oraz zasobów, jakie są konieczne do podjęcia działalność, jaka była prowadzona przez osobę wnoszącą ww. wkład. Ocena, czy doszło do nabycia przedsiębiorstwa jest więc możliwa in concreto, a miarodajne jest ustalenie, czy nabyto minimum środków, bez których kontynuowanie przez nabywcę działalności gospodarczej realizowanej przed zbyciem nie jest możliwe (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 18 września 2002 roku, sygn.. akt I SA/Wr 2713/00, publ. LEX). Strony – jak wynika z art. 55² k.c. – mają pozostawioną swobodę co do tego, jakie elementy tworzące pojęcie przedsiębiorstwa objąć przedmiotem czynności prawnej, z tym że swoboda w wyłączaniu poszczególnych składników nie może iść tak daleko, aby zakres wyłączeń przekreślił istotę przedsiębiorstwa. Dlatego też zbycie przedsiębiorstwa powinno obejmować co najmniej te składniki, które determinują funkcje spełniane przez przedsiębiorstwo (por. wyrok Sądu Najwyższego  z dnia 17 października 2000 r., sygn.. akt I CKN 850/98, publ. LEX).

Natomiast zorganizowaną część przedsiębiorstwa stanowi organizacyjnie i finansowy wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczone do realizacji określonych zadań gospodarczych, który mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.

Ustalenie czy wkład stanowi przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część jest o tyle istotne z punktu widzenia wspólnika, że zgodnie z przepisami ustaw o podatkach dochodowych przychód powstały przy wniesieniu przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części jest zwolniony od opodatkowania. Powyższe oznacza, iż w takim przypadku podobnie jak przy wkładach pieniężnych wspólnik na dzień wniesienia aportu nie ma obowiązku zapłaty podatku dochodowego, zaś obowiązek podatkowy zostaje odroczony do dnia zbycia udziałów objętych w zamian za aport..

Inaczej przedstawia się natomiast sytuacja w przypadku wniesienia aportu w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część. Przychód ustala się bowiem już na dzień wniesienia aportu (objęcia udziałów), tj. na dzień zarejestrowania spółki lub dokonania w rejestrze wpisu w przedmiocie podwyższenia kapitału. Co do zasady przychodem będzie nominalna wartość objętych udziałów w zamian za wkład niepieniężny, zaś koszt będzie uzależniony od rodzaju aportu (wierzytelności, środek trwały polegający amortyzacji itp.). Zatem dochodem będzie różnica pomiędzy wartością aportu na dzień jego wniesienia, a wartością na dzień jego nabycia lub wytworzenia pomniejszona o ewentualne koszty, jakie miały miejsce w tym okresie (no. opłaty notarialne).

Natomiast jeżeli wspólnik, który dokonał nabycia udziałów w zamian za aport (nie będący przedsiębiorstwem lub jego zorganizowaną częścią) dokona ich zbycia to z reguły kosztem uzyskania przychodu będzie wartość nominalne udziałów na dzień ich objęcia (wniesienia wkładu niepieniężnego). Powyższe oznacza, że przy wkładach niepieniężnych, nie stanowiących przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części wspólnik uiszcza podatek na dwóch etapach, tj. na dzień wniesienia aportu oraz na dzień zbycia udziałów. Jednakże w tym ostatnim przypadku obowiązek podatkowy powstanie wyłącznie wówczas, gdy wartość rynkowa udziałów na dzień zbycia będzie wyższa aniżeli na dzień ich objęcia. Jeżeli będzie odwrotnie to u wspólnika powstanie strata.