Korzystanie z majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej

Co do zasady podczas trwania związku małżeńskiego między jego stronami panuje małżeńska wspólność majątkowa. Może ona jednak zostać zmodyfikowana poprzez umowę majątkową małżeńską, polegającą na utworzeniu rozdzielności majątkowej między małżonkami w taki sposób, że każde z nich dysponuje pewnym majątkiem własnym. Taka sama sytuacja następuje w przypadku uzyskania przez strony prawomocnego wyroku rozwodowego.

DOMNIEMANIE RÓWNYCH UDZIAŁÓW W MAJĄTKU WSPÓLNYM

Generalnie rzecz biorąc, na podstawie artykułu 43 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Każdy z nich może jednak żądać żeby ustalenie wysokości tych udziałów nastąpiło z uwzględnieniem stopnia w jakim każdy z małżonków przyczynił się do powstania tego majątku. Podczas oceniania tej wartości brany jest również pod uwagę nakład pracy osobistej przy wychowywaniu dzieci oraz prowadzenie gospodarstwa domowego.

ROZLICZENIE NAKŁADÓW

Sposób podziału wspólnych dóbr strony mogą ustalić samodzielnie. W przypadku braku takiego działania, zostanie to dokonane przez sąd. Samo rozliczanie zaś ujęte jest w artykule 45 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, stanowiącym, że każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione na jego majątek osobisty z majątku wspólnego. Wyjątkiem są tu jedynie wydatki i nakłady poczynione na te przedmioty majątkowe, które przynoszą dochód. Każdy z małżonków może także żądać zwrotu poczynionych przez siebie nakładów na majątek wspólny z majątku osobistego.

KORZYSTANIE Z MAJĄTKU WSPÓLNEGO

Zgodnie z artykułem 46 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w związku z artykułami 1035 i 207 kodeksu cywilnego, małżonkowie zobowiązani są do ponoszenia ciężarów i wydatków związanych z rzeczami wspólnymi proporcjonalnie do wielkości przysługujących im udziałów w majątku wspólnym. Także każdy z małżonków który poniósł wydatki na rzecz wspólną, ma prawo do żądania od drugiego małżonka zwrotu tej sumy w części odpowiadającej jego udziałowi w majątku wspólnym. Do ewentualnej modyfikacji tej zasady może dojść na podstawie uprzednio zawartej umowy między małżonkami bądź orzeczenia sądowego dotyczącego podziału rzeczy do korzystania, tj. quad usum. Podział taki w praktyce oznacza, że każdy z małżonków otrzymuje do wyłącznego użytku fizycznie wydzieloną część rzeczy. Co do zasady jeżeli nie ustalono inaczej, każdy z małżonków osobno korzysta ze swojej części rzeczy i osobno pobiera z niej pożytki. Również w takim samym zakresie każdy z nich ponosi wszelkie wydatki związane z eksploatacją tej części rzeczy. Skutkiem tego osoba dokonująca nakładów koniecznych na nieruchomość wspólną, nie może ubiegać się o zwrot wartości tych nakładów odpowiadających części udziałów drugiego małżonka, jeżeli w drodze dokonanego podziału nie korzysta on z tej części nieruchomości na którą nakład ten został poczyniony. W efekcie prowadzi to do sytuacji, gdzie osoba dokonująca nakładu na przydzieloną jej część nieruchomości ma wyłączne prawo do pobierania korzyści uzyskanych dzięki temu nakładowi.

Do roszczeń z tytułu posiadania poszczególnych przedmiotów nie zaliczają się roszczenia o współposiadanie rzeczy wspólnej, ani o korzystanie z niej w zakresie jaki daje się pogodzić z współposiadaniem i korzystaniem z tej rzeczy przez drugiego z małżonków. Roszczenie takie zmierzające do uregulowania sposobu korzystania z rzeczy poprzez podział quad usum dotyczy jedynie określenia zakresu posiadania.

Autorem postu jest Pan Marek Pękacki