Mianem zakazu konkurencji w prawie pracy określa się zawarte w odrębnej umowie zobowiązanie pracownika do niepodejmowania działalności konkurencyjnej w stosunku do swojego pracodawcy czy to na własny rachunek czy też w ramach stosunku pracy lub na każdej innej podstawie. Zakaz konkurencji w prawie pracy może również obejmować dany okres czasu po ustaniu stosunku pracy. Musi ona jednak określać, kiedy pracownik nie może podejmować wymienionych powyżej działań i wysokość odszkodowania. Za taki okres czasu pracownikowi bowiem przysługuje od pracodawcy odszkodowanie w wysokości minimum ¼ jego dotychczasowego wynagrodzenia. Pamiętać należy, że odszkodowanie należy się wyłącznie w przypadku zakazu konkurencji, który ma obowiązywać po ustaniu stosunku pracy, a nie w trakcie pracy. Powyższe oznacza, że w przypadku obowiązywania zakazu konkurencji w trakcie stosunku pracownikowi nie przysługuje odszkodowanie ani żaden ekwiwalent z tego tytułu.
Cel zakazu konkurencji
Pomimo, iż pracodawca może zawrzeć taką umowę z każdym pracownikiem, najczęściej zakaz konkurencji dotyczy jedynie pracowników posiadających dostęp do szczególnie istotnych danych, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Są nimi oprócz tajemnicy przedsiębiorstwa wszelkie te informacje, które mają znaczenie dla jego prawidłowego funkcjonowania. Mogą być to informacje zarówno z zakresu technicznego, technologicznego, handlowego, jak i te o charakterze organizacyjnym czy ekonomicznym.
Celem zawarcia tego typu umowy jest obawa pracodawcy przed wykorzystaniem jego wiedzy, pomysłów, doświadczenia, a przede wszystkim grona klientów w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Omawiana tu umowa o zakazie prowadzenia działalności konkurencyjnej stanowi w takiej sytuacji dla pracodawcy skuteczne zabezpieczenie.
Definicja działalności gospodarczej
Chociaż kodeks pracy nie definiuje pojęcia „działalność konkurencyjna”, najogólniej można sklasyfikować ją jako rywalizowanie uczestników wolnego rynku, którzy poprzez dążenie do zrealizowania własnych celów zarobkowych przedstawiają potencjalnym odbiorcom produktów i usług najkorzystniejsze dla nich oferty pod względem ceny oraz jakości tak, aby skłonić ich do zawarcia określonej transakcji.
Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy
W sytuacji, gdy umowa o zakazie konkurencji obowiązuje po zakończeniu umowy o pracę, należy pod rygorem jej nieważności określić czas trwania tego zakazu oraz określić wysokość należącego się pracownikowi odszkodowania, które jak wskazano powyżej musi wynieść co najmniej ¼ dotychczasowego wynagrodzenia pracownika. Będzie ono należne przez cały okres obowiązywania zawartej umowy i nie jest tu istotny fakt podjęcia przez pracownika innej, niekonkurencyjnej pracy podczas obowiązywania zakazu prowadzenia działalności konkurencyjnej. Forma zapłaty odszkodowania jest dowolna, może być ono wypłacone zarówno jednorazowo w formie zryczałtowanej, jak również w comiesięcznych ratach. wynagrodzenie pobierane z tytułu nowej pracy nie będzie miało znaczenia dla zobowiązania pracodawcy wobec pracownika z tytułu wprowadzonej klauzuli o zakazie konkurencji.
Autorem tekstu jest Pan Marek Pękacki