W ostatnich latach kwestia przynależności gospodarstwa rolnego do majątku wspólnego małżonków budziła wiele kontrowersji i wątpliwości prawnych. Wprawdzie Sąd Najwyższy w uchwale z 21 czerwca 2023 r. (sygn. akt III CZP 106/22) rozstrzygnął, że gospodarstwo rolne przekazane na podstawie ustawy z 1982 r. wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków. Jednak temat ten wciąż wymaga szerszego omówienia, zwłaszcza w kontekście praktycznych konsekwencji dla rolników i ich rodzin.
Kluczowym zagadnieniem jest różnica między umową przekazania gospodarstwa rolnego a umową darowizny. Umowa przekazania, regulowana ustawą z 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, ma charakter szczególny. Jej głównym celem jest zapewnienie rolnikowi świadczeń emerytalnych lub rentowych w zamian za przekazanie gospodarstwa następcy. W przeciwieństwie do darowizny, umowa ta nie jest jednostronnym przysporzeniem majątkowym, lecz stanowi integralną część systemu ubezpieczeń społecznych rolników.
Sąd Najwyższy jednoznacznie stwierdził, że umowa przekazania nie może być utożsamiana z darowizną, mimo że obie są nieodpłatne. W przypadku darowizny, przedmiot przekazany wchodzi do majątku osobistego obdarowanego, chyba że darczyńca postanowi inaczej. Natomiast umowa przekazania gospodarstwa rolnego, ze względu na swój cel i charakter, wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków, jeśli następca pozostaje w ustawowej wspólności majątkowej.
Włączenie gospodarstwa rolnego do majątku wspólnego małżonków ma istotne znaczenie w przypadku rozwodu lub śmierci jednego z małżonków. Zgodnie z art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, majątek wspólny obejmuje wszystkie przedmioty nabyte w czasie trwania małżeństwa. I nie ma znaczenia czy nabywcami byli oboje małżonkowie, czy tylko jeden z nich. Oznacza to, że gospodarstwo rolne przekazane jednemu z małżonków podlega podziałowi na równych zasadach. W konsekwencji może prowadzić do konieczności spłaty współmałżonka lub sprzedaży gospodarstwa.
W praktyce oznacza to, że nawet jeśli tylko jeden z małżonków widnieje w akcie notarialnym lub księdze wieczystej jako właściciel gospodarstwa, drugi małżonek ma prawo do połowy jego wartości. Jest to szczególnie istotne w przypadku, gdy małżonkowie nie zdają sobie sprawy z tego, że gospodarstwo weszło do majątku wspólnego, co może prowadzić do nieprzyjemnych niespodzianek podczas podziału majątku.
Uchwała Sądu Najwyższego z 2023 r. potwierdza, że gospodarstwo rolne przekazane na podstawie ustawy z 1982 r. wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków. Jest to istotne rozstrzygnięcie, które ma bezpośredni wpływ na sytuację prawną rolników i ich rodzin. Warto przy tym pamiętać, że nawet ujawnienie tylko jednego z małżonków w księdze wieczystej
Czy można stać się właścicielem nieruchomości, której się nie kupiło, ani nie odziedziczyło? Odpowiedź brzmi:…
Zasiedzenie to instytucja prawna, która pozwala na nabycie własności nieruchomości przez osobę, która nią włada…
Prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce wiąże się z szeregiem obowiązków. Jednym z kluczowych, a jednocześnie…
Nie ulega wątpliwości, że prawo własności jest jednym z najsilniejszych praw w polskim systemie prawnym.…
Prowadzenie biznesu w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością opiera się na wzajemnym zaufaniu i co…
Sprzedaż udziałów w spółce z o.o. to proces, który może wydawać się ciut skomplikowany. Aby…