Prawa autorskie a wspólny majątek. Czy Twój utwór wejdzie do podziału przy rozwodzie?

Jesteś programistą, graficzką, pisarzem lub artystą? Twoja praca twórcza to nie tylko pasja, ale często również główne źródło Twojego dochodu. Ale czy kiedykolwiek zastanawiałeś/-aś się, co stanie się z prawami do Twojego dzieła – książki, programu komputerowego czy projektu graficznego – w przypadku rozwodu i podziału majątku? To pytanie, które spędza sen z powiek wielu twórcom. Wyjaśnijmy więc, co stanie się z Twoim utworem po rozwodzie. 

Dwa rodzaje praw autorskich 

Aby zrozumieć, co podlega podziałowi, musimy rozróżnić dwa rodzaje praw autorskich.

Pierwsze z nich to prawa autorskie osobiste. Są to prawa nierozerwalnie związane z Tobą jako twórcą. Obejmują m.in. prawo do autorstwa utworu, oznaczania go swoim nazwiskiem czy decydowania o pierwszym udostępnieniu. Tych praw nikt nie może Ci odebrać – są niezbywalne

Drugie to prawa autorskie majątkowe. To prawa do korzystania z utworu i zarabiania na nim (tzw. tantiemy, licencje, sprzedaż). To właśnie te majątkowe prawa autorskie mają konkretną wartość materialną i mogą być przedmiotem zainteresowania przy podziale majątku ze strony eks małżonka.

Prawa autorskie to majątek osobisty

Wielu twórców zakłada, że skoro dzieło powstało w trakcie małżeństwa, to prawa do niego automatycznie stają się wspólne. To błąd. Zgodnie z art. 33 pkt 9 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, prawa autorskie (zarówno osobiste, jak i majątkowe) oraz inne prawa twórcy zawsze stanowią majątek osobisty małżonka, który jest twórcą.

Co to oznacza w praktyce? Oznacza to, że samo prawo do utworu nie podlega podziałowi. Twój małżonek nie może stać się po rozwodzie współwłaścicielem praw do Twojej książki, programu czy projektu. Gdzie więc leży haczyk? W dochodach, wygenerowanych przez Twój utwór.

Dochody z Twojego utworu stanowią majątek wspólny

Tu kryje się ważny niuans. Wszelkie dochody (tantiemy, wpływy ze sprzedaży) uzyskane z tego utworu w trakcie trwania małżeństwa, stają się majątkiem wspólnym! Zasada ta obowiązuje także wówczas gdy utwór powstał przed ślubem. Upraszczając drzewo” jest Twoje, ale „owoce” są już wspólne, przynajmniej do chwili, gdy obowiązuje ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. 

Przykładowo  Pan Jan napisał bestsellerową powieść w 2015 roku. W 2018 roku ożenił się z panią Anną. Tantiemy, które wpływały na jego konto od 2018 roku aż do rozwodu, są ich majątkiem wspólnym i podlegają podziałowi.

Podsumowanie

Zapamiętaj złotą zasadę: Twoje prawo autorskie to „drzewo”, które pozostaje w majątku osobistym, ale „owoce” – czyli honoraria i tantiemy zgromaszone w trakcie małżeństwa – należą do majątku wspólnego.

Twoja sytuacja jest unikalna? Masz pytania dotyczące podziału majątku?

Sprawy związane z własnością intelektualną bywają skomplikowane i wymagają indywidualnej analizy. Nie musisz przechodzić przez to sam/-a. Jako adwokat specjalizujący się w prawie rodzinnym i podziale majątku,  pomogę Ci zrozumieć Twoją sytuację i wybrać najlepszą strategię działania. Zapraszamy do kontaktu.