Kiedy potrzebujemy zgody drugiego rodzica na wyjazd dziecka za granicę?

W sytuacji, gdy władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom każde z nich zgodnie z art. 97 § 1 kro zobowiązane jest i uprawnione do jej wykonywania, przy czym o istotnych sprawach dziecka rodzice mają obowiązek rozstrzygać wspólnie, zaś w braku takiego porozumienia pomiędzy nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy. W tym miejscu zaznaczyć należy, iż wyjazd dziecka za granicę, nawet jeśli jest to pobyt krótkotrwały, należy do istotnych spraw dziecka (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 1998 roku, sygn. akt II CKN 887/97). Zatem jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom to decyzja o ewentualnym wyjeździe dziecka za granicę powinna zostać podjęta wspólnie. Jednakże w sytuacji, gdy jeden z rodziców nie wyraża zgody na wyjazd dziecka za granicę i niemożliwe jest porozumienie rodziców w tej kwestii, zainteresowany wyjazdem rodzic zobowiązany jest wystąpić do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wyrażenie zgody na wyjazd dziecka za granicę. Niekiedy powyższe postępowanie może być połączone z postępowaniem w sprawie wyrażenia przez sąd opiekuńczy zgody na wydanie małoletniemu paszportu, bowiem współdziałanie obojga rodziców – posiadających pełnię władzy rodzicielskiej względem małoletnich dzieci – w postępowaniu administracyjnym, mającym na celu złożenie wniosku o wydanie paszportu dla małoletniego dziecka jest niezbędne, gdyż należy do kategorii istotnych spraw dziecka w rozumieniu art. 97 § 2 kro. W imieniu małoletnich dzieci wniosek o wydanie paszportu składają rodzice wspólnie, a w przypadku braku porozumienia w tej kwestii, zgodę na wydanie paszportu zastępuje orzeczenie sądu opiekuńczego.

Godzi się również zauważyć, iż wyjazd dziecka za granice wbrew woli rodzica i bez zgody sądu może zostać uznane za nadużycie władzy rodzicielskiej. Albowiem pozbawienie przez ojca/matkę kilkuletniego dziecka naturalnego środowiska rodzinnego i bezpośredniej opieki przez drugiego rodzica oraz możliwości wychowania się wspólnie z małoletnim rodzeństwem i zatrzymanie go na stałe – wbrew woli rodzica – w obcym kraju zawiera elementy nadużycia władzy rodzicielskiej, które uzasadniają pozbawienie go tej władzy (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 października 1970 roku, sygn. akt III CRN 181/70, publ. Legalis).